Nhà sử học nổi tiếng thế giới Niall Ferguson, người Scotland cho biết lý do tại sao ông tin rằng chính quyền ông Biden đã mắc sai lầm chiến thuật rất lớn ở Ukraine.
Theo ông, Nga xâm lược Ukraine kéo dài hơn 5 tháng. Chiến tranh càng kéo dài thì nó lại càng kéo dài hơn, có nghĩa là một cuộc chiến càng kéo dài thì nó càng khó kết thúc. Và nó càng trở nên khó hơn sau mỗi tuần. Cuộc chiến càng ngày càng khốc liệt, thương vong của đôi bên càng tăng cao, đất nước Ukraine càng bị tàn phá hũy diệt trên diện rộng. Và có lợi cho Nga hơn.
Thật không may, thời gian cuộc chiến có kết thúc hay không đang đứng về phía kẻ xâm lược. Tuyên bố này thoạt nghe cũng có vẻ lạ. Xét cho cùng, cuộc tấn công của Nga ban đầu đã diễn ra thảm hại, Nga bị tổn thất nặng nề còn Ukraine thì chiến đấu dũng cảm. Thật mâu thuẫn chủ nghĩa anh hùng của người Ukraine và sự đồng cảm lớn dành cho Ukraine ở phương Tây, thì Ukraine càng bị tàn phá nặng nề, người Ukraine càng khó chiến thắng. Nhận định này mâu thuẫn với truyền thông phương Tây.
Putin đã câu giờ để thay đổi chiến lược của mình, và thay vì chiếm Kyiv và toàn bộ Ukraine, nhưng gặp phải sự kháng cự quyết liệt của Ukraine khi nước này tiếp nhận được tài lực, vũ khí dồi dào từ Mỹ và phương Tây làm Putin chùn bước, ông ta thay đổi chiến lược tập trung vào Donbass. Và việc Nga chiếm được toàn bộ Donbass và đông nam Ukraine ngày càng có nhiều khả năng trở thành hiện thực. Nước Nga hiện đang tiến hành một cuộc chiến tranh tiêu hao, tàn phá đất nước Ukraine mà không có ngừng bắn tạm thời. Điều này có lợi cho Putin khi Nga chờ đợi hỗ trợ của phương Tây và Hoa Kỳ yếu dần đến chấm dứt. Chờ khi kho vũ khí của Mỹ và phương Tây sụt giảm mạnh mà không kịp bổ xung vì chuỗi cung ứng bị đứt gãy và khi Donbass và đông Nam Ukraine trở thành bàn đạp vững mạnh Nga sẽ tiến đánh Kyiv, chiếm toàn bộ lãnh thổ Ukraine.
Thật sự vấn đề quan trọng là tính nhất quán. Mỹ đã viện trợ cho Ukraine 50 tỷ USD. Liệu họ có viện trợ thêm 50 tỉ nữa trong nửa cuối năm nay không? Rồi năm sau? Putin biết rằng sự thống nhất của phương Tây về vấn đề quốc phòng của Ukraine sẽ có ngày chấm dứt.
Ngược với truyền thông phương Tây, thực tế các lệnh trừng phạt Nga không làm cho Nga kiệt quệ. Nga vẫn bán được khí đốt và dầu, đồng rúp sẽ còn mạnh và Nga sẽ tiếp tục tồn tại. Bên cạnh Trung Cộng không ngừng hỗ trợ Nga (Nga là đối tác không giới hạn của Tập Cận Bình). Và Nga cũng sẽ không bao giờ thúc đẩy hòa bình. Hiện tượng phương Tây bắt đầu mệt mỏi hỗ trợ cho Ukraine đang diễn ra.
Chính quyền Joe Biden đã không làm gì để kết thúc cuộc chiến này sớm. Bởi vì ông Biden tin rằng chiến tranh càng kéo dài thì càng có hại cho Nga (kiệt quệ và bị kiềm hãm phát triển) và càng tốt cho phương Tây và Ukraine. Ngoài ra, ông Biden nghĩ rằng điều này sẽ ngăn cản Trung Cộng xâm lược Đài Loan. Theo tôi đó là một sai lầm thật ngu ngốc.
Sau ba tuần chiến tranh là thời điểm suy yếu lớn nhất của Nga sau cuộc tấn công thất bại vào Kyiv. Đó là thời điểm tốt nhất đối với Ukraine và đáng lẽ phương Tây nên thúc đẩy Nga và Ukraine đàm phán chấm dứt chiến tranh ngay lúc ấy. Nhưng Mỹ đã không làm như vậy. Trong khi đó, ông Biden bay đến Warsaw, lên án Putin là tội phạm chiến tranh và kêu gọi lật đổ ông ta. Hành động này của ông Biden tạo thêm căng thẳng. Bây giờ thì quá trễ rồi. Chính quyền Biden qúa ngây thơ và nhiều nhà bình luận Hoa Kỳ tin rằng Ukraine có thể giành chiến thắng. Làm thế nào họ có thể đánh đuổi quân Nga ra khỏi Donbass và Crimea bằng con đường quân sự?
Ông Biden đã loại trừ việc Hoa Kỳ và NATO can thiệp quân sự vào cuộc chiến này, và điều đó sẽ không thay đổi. Việc phong tỏa lương thực của Nga sẽ dẫn đến lạm phát ở phương Tây và có thể xảy ra nạn đói ở châu Phi. Lạm phát và nguy cơ xảy ra nạn đói sẽ chỉ làm tăng áp lực lên phương Tây. Bởi thế theo dự đoán vào mùa thu, quyết tâm ủng hộ Ukraine của phương Tây sẽ suy yếu. Yêu cầu Ukraine nhượng bộ lãnh thổ và việc phân chia trên thực tế nước này sẽ bắt đầu. Nga chỉ chờ thế để cũng cố Donbass và đông nam Ukraine làm bàn đạp đánh chiếm Kyiv sau này. Bản đồ địa chính trị trật tự thế giới sẽ thành hình (Tướng Mỹ Michael Flynn đã tiên đoán giải pháp này khi cuộc chiến bắt đầu).
* * *
Có một câu hỏi: Cuộc chiến này sẽ đã diễn ra như thế nào nếu ông Donald Trump đang nắm quyền ở Washington?
Niall Ferguson đáp:
“Chỉ ở châu Âu, người ta không thích ông Trump, họ đánh giá ông Trump rất tệ. Nhưng ngày nay họ thấy ông Biden còn tệ hơn nhiều. Chúng ta biết rằng Joe Biden đã ngừng hỗ trợ quân sự cho Ukraine trong những năm gần đây. Ông đã dỡ bỏ các lệnh trừng phạt đối với đường ống dẫn khí Nord Stream 2 của Nga và rút khỏi Afghanistan một cách thảm bại. Mức độ kém năng lực của chính phủ ông Biden thật đáng kinh ngạc. Ông Trump sẽ không làm những điều này. Thay vào đó, một thỏa thuận thương mại với Trung Cộng có thể sẽ đạt được dưới chính quyền Biden sẽ gây thiệt hại cho liên minh Mỹ-Âu và NATO nhiều hơn dưới thời ông Trump.
Khi ông Trump đắc cử năm 2016, mọi người đều lo sợ ông ta sẽ rời bỏ NATO. Ông Trump có làm điều đó không? Không. Vị tổng thống nói NATO “chết não” là Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, chứ không phải ông Trump. Ông Trump chỉ đã kích nước Đức không chi tiêu đủ cho quốc phòng và phụ thuộc quá nhiều vào nguồn cung cấp khí đốt của Nga. Bốn năm nước Mỹ dưới thời ông Trump (2016 – 2020), chúng ta không thấy Nga có hành động quân sự nào vì nhiều yếu tố. Yếu tố trước hết là quyền lực của chính quyền Trump trên thế giới. Nếu ông Trump tái đắc cử năm 2020 thì Putin có thể sẽ đã không xâm lược Ukraine”.
Theo dòng thời cuộc (Bài 28)
Nguồn: Nghiên cứu quốc tế 29/07/22.