Bức tranh này được vẽ năm 1894 dựa trên một câu chuyện dân gian như sau:
Chuyện kể rằng có một ngày Hè, Sự Thật và Dối Trá tình cờ gặp nhau.
Dối Trá nói: “Hôm nay trời đẹp quá!”.
Sự Thật ngước nhìn lên và đúng như lời Dối Trá đã nói: Trời rất trong xanh, tràn ngập nắng vàng, từng cụm mây trắng lững lờ trôi thật đẹp…
Rồi cả hai lại đến bên một cái giếng.
Dối Trá nói: “Giếng trong mát quá. Chúng mình hãy tắm đi!”.
Sự Thật mới đầu còn nghi ngại, nhưng khi nhìn xuống giếng, thấy nước trong mát thật, bèn trút bỏ bộ quần áo đẹp và nhảy xuống giếng tắm cùng Dối Trá.
Chỉ chờ có thế,
Dối Trá leo nhanh lên khỏi miệng giếng, khoát vào người bộ y phục đẹp đẽ của Sự Thật rồi bỏ chạy thật nhanh.
Sự Thật hốt hoảng leo lên miệng giếng, bối rối đuổi theo để giành lại bộ quần áo. Nhưng nàng đuổi tới đâu cũng có đám đông hai bên đường túa ra chỉ trỏ, cười nhạo vì nàng hoàn toàn lõa thể. Sự Thật trần trụi thấy xấu hổ quá nên không đuổi theo Dối Trá nữa, mà chỉ bưng mặt trèo lại xuống đáy giếng, lặn trốn mất tăm.
Kể từ đó, loài người không còn ai nhìn thấy được Sự Thật nữa.
Họ chỉ thấy Dối Trá ung dung hiện diện ở mọi nơi, mọi lúc. Họ luôn tán dương nó, vuốt ve nó, say mê nó, học đòi theo nó, chỉ vì vẻ ngoài hào nhoáng và đẹp đẽ mà nó đã ăn cắp từ Sự Thật.
Sự Thật dẫu có tốt thì vẫn luôn là trần trụi,
Dối Trá dẫu xấu xa nhưng lại vô cùng quyến rũ!
Chừng nào loài người còn say mê trước những ngọt ngào và kiều diễm, thì chừng nấy Sự Thật còn lặn rất sâu.
Nguồn: Học làm người. ./.