Author: admin

Tác giả :Hai Hùng Sg

Hồi chưa học Phật thú thiệt tui sợ cái chết lắm, mà chắc trên cõi đời này không thiếu gì người sợ cái chết đến với mình, nhưng khi có tuổi rồi tui có dịp mon men đến các bài giảng của các Thầy, nếu mình có “Nghỉ thở” bất tử thì âu cũng là quy luật của tạo hóa sinh lão bệnh tử thì cái chết cũng không còn đáng sợ nữa, vì dù ai rồi cũng phải đi đến cuối hành trình cuộc đời của mình mà thôi.

                   *

 Từ thuở thiếu thời tui đã mang căn bệnh quái ác khi mới sinh ra, đến chừng ba bốn tuổi thì căn bệnh trở nặng, tui mang chứng bệnh đau màng óc, căn bệnh này theo lời má tui kể lại khi bác sỹ khám ông nói khó lòng cứu mạng của tui, vì thời bấy giờ những năm đầu thập niên năm mươi nền Tây học nước nhà chưa tiến bộ, nên căn bệnh của tui chỉ còn “May thầy phước chủ” mà thôi.

  Một hôm tui lên cơn sốt, ba má tui lýnh quýnh ẳm tui nhanh chóng vô nhà thương, lúc này màng óc tui bị sưng lên và nhiễm trùng, các bác sỹ cố gắng cứu chữa tui với sự năn nỉ của ba má, rồi cơn nguy kịch tạm qua, bệnh tình tui như giả ngộ, nó cứ tái đi tái lại nhiều năm, mặc dù ngày xưa vô nhà thương không phải tốn kém tiền bạc gì ráo, nhưng chí phí nuôi bệnh có khi vài tháng khiến ba má tui cạn dần tiền bạc, sau này khi lớn lên hiểu biết ba má mình lao tâm khổ tứ vì mình khiến tui cảm động vô cùng, vì ba má đã sinh tui ra lần thứ hai, nếu ba má không quản cực nhọc đeo đuổi triền miên chăm sóc tui ở nhà thương thì lão Thần chết đã dẫn tui về dưới hồi đời “Tám hoánh” rồi không chừng.

  Tui đến tuổi làm bổn phận công dân trong thời chiến, tui nhập ngũ và được đưa về vùng 2 chiến thuật, đơn vị tui đóng quân trên đỉnh đèo Phù Cũ, đây là ngọn đèo nằm giữa thị trấn Bồng Sơn và thị trấn Phù Mỹ của tỉnh Bình Định, những ngày đầu sống trên đèo thật yên ả, trên cao lúc nào cũng lộng gió, khí trời mát mẻ, những tưởng “không khí” yên lành này sẽ kéo dài thì cuộc đời chinh nhân đâu có gì gọi là gian khổ.

  Một sáng nọ đang ngồi uống cà phê và đấu láo với mấy thằng bạn chung đơn vị ở câu lạc bộ do Hạ sĩ Đắc quân số thuộc ban Hỏa đầu vụ, Đắc là người Hoa ở Chợ Lớn miệng mồm lanh lợi, tánh tình cũng hiền lành chất phát nên ông Thượng Sĩ Nghiệp cai quản ban hỏa vụ cho anh ta bán câu lạc bộ, nói câu lạc bộ cho oai chứ thật ra đó là một căn hầm dã chiến được cất nổi trên mặt đất, chung quanh bao cát chất đầy kể cả nóc hầm, hàng hóa chỉ có vài hủ bánh kẹo, cà phê, trà,  nước ngọt và Mỳ gói.v,v…

Tui đang nhâm nhi được vài ngụm cà phê sữa nóng, thì cha nội Đắc nhắc khéo:

 – Hùng nè, “Gô sỹ” ( Nói Láy) nhiều lắm rồi đó, tới lương tháng này là tui thâu hết nợ nha.

 Nghe chả nói vậy tui lắc đầu  và nói:

 – Gì cạn tàu ráo máng vậy ông, lấy phân nửa thôi cho tui sống nữa chứ ông.

Cha nội Đắc nghe tui than vậy anh ta cười hề hề rồi nói:

– Tui nói giỡn thôi, chứ biết chú mầy chừa tiền để ra chợ Bồng Sơn thăm em nữa chứ gì, ai nỡ để chú mầy thiếu thốn.

 Tui chưa kịp nói lời cám ơn thì nghe tiếng nổ lớn phía sau chân đèo, cả đám túa ra để coi cái gì nổ, chưa kịp xác định là gì thì nghe tiếng đề pa phía xa xa trong miệt núi An lão, có ai đó hô hoán lên:

– Pháo kích, pháo kích. Mau xuống hầm nhanh lên.

 Tụi tui lật đật xuống giao thông hào để tránh đạn pháo của đối phương, có người nhảy xuống hố cá nhân để tránh pháo, rồi thì pháo liên tục nổ nơi vị trí đóng quân của tụi tui, bổng một quả đạn pháo rớt ngay hố cá nhân của một người lính cách nơi tui trú ẩn chừng năm mét, thịt xương anh ta văng tứ tung trong thật khiếp đảm, lực lượng pháo binh phản pháo lại thì không còn bị pháo kích nữa, tui mừng thầm vì lão thần chết cố tình né tui, bằng không thì tui đã ngàn thu vĩnh biệt rồi.

Đang trực máy ở Trung tâm hành quân đơn vi, thằng Liền một người bạn làm chung rủ tui đi ăn cơm trưa, tui chần chừ chưa muốn ăn vì tình hình chiến sự đang cam go, nhờ người làm thay tui không an tâm, vì lỡ có chuyện  gì xảy ra bị xếp nạo sát da, thằng Liền bỏ đi xuống ăn cơm với mọi người, chưa đầy mười phút sau một trái đạn hỏa tiển một trăm lẻ bảy li nổ ngay nóc hầm nơi mọi người đang ăn cơm, vài ba người bị thương trong đó có thằng Liền, tui chạy xuống coi tình hình thì thấy toàn bộ anh em ngồi chung mâm ăn cơm bị thương hết ráo, cũng may phước ai cũng bị thương nhẹ không đến nỗi nguy hiểm đến tánh mạng, nhìn miểng pháo 107 li nằm rải rác khiến tui ớn da gà, vì đầu đạn thép dầy cả phân mà khi nổ nó xé toạc ra  cuốn lại như râu khô mực nướng, cạnh của miểng pháo bén như cao cạo, lỡ dại trúng phải thì chỉ có từ chết đến bị thương là cái chắc.

 Cả ngày hôm ấy thời tiết xấu nên các chuyến bay tải thương không thể thực hiện, đến chiều mây  mù và cơn mưa dần tạnh, các anh pilot của phi trường Phù Cát bắt đầu cất cánh để bay ra Hoài nhơn để đón thương binh, vì chỗ đóng quân không có bãi đáp, do vậy phải đưa thương binh xuống chi Khu Hoài nhơn thì trực thăng  mới hạ cánh được.

  Trên xe Jeep Hồng thập tự của ban Quân y chở mấy bạn tui, Hạ sĩ nhất Ngô Thành cầm lái, Trung úy Vân y sĩ trưởng ngồi kế bên Ngô Thành, tui mang theo máy truyền tin PRC 25 ngồi phía sau để liên lạc với các anh Pilot, đỗ đèo khi cơn mưa vừa dứt rất nguy hiểm, vì đường đèo trơn trượt chỉ cần một sai lầm nhỏ của Ngô Thành thôi thì cả đám tụi tui sẽ nằm yên dưới vực thẳm bên dưới, phải công nhận anh Ngô Thành là một tay lái cừ khôi nên tụi tui “Hạ san” bình an vô sự, xe chạy trên quốc lộ một khi đến cầu Bồng sơn tụi tui không thể cho xe qua cầu, do anh em nghĩa quân gác cầu đã kéo kẽm gai không cho xe cộ qua lại, nóng ruột vô cùng vì chỉ còn vài phút nữa thôi thì chiếc trực thăng mang danh hiệu Nhân ái 95 sẽ đến bãi đáp, nếu không đến điểm hẹn kịp thời thì lỡ việc tải thương tội cho những người bị thương, trong tít tắc Trung úy Vân kêu Ngô Thành chạy xuống con đường phía dưới chân cầu, và xe phải lội qua sông mới đến được chi khu Hoài Nhơn nằm bên kia cây cầu, xe đang bò chậm chạp trên bãi cát cạnh bờ sông thì bổng đâu một tràng súng nổ vang trên cầu, rồi tiếng anh lính gác cầu la lên:

  – Dừng lại! Có mìn phía trước.

 Vừa la vừa nổ súng chỉ thiên tiếp vừa lấy tay chỉ xuống ra dấu cho tụi tui ngừng lại, Ngô Thành hoảng vía vì mấy tiếng súng kia nên anh ta thắng gấp xe lại, lúc này có vài anh lính từ phía gầm cầu đi lại, đến đầu xe tụi tui một anh ngồi xuống lấy tay phủi cát, lúc này một trái mìn chống chiến xa lộ ra, mọi người trên xe há hốc mồm vừa kinh ngạc vừa khiếp vía, chỉ cần vài giây thôi, nếu Ngô Thành không thắng xe kịp thời thì cả xe sẽ tan xác, tui thầm cảm ơn anh lính kịp thời ngăn chặn Tử thần đang chuẩn bị đưa tụi tui qua bên kia thế giới….

  Miền Nam gãy súng tụi tui rã ngũ chia tay nhau rồi tiếp tục cuộc sống mới, như bao người khác tui xin việc làm một đơn vị chuyên  mua bán và xuất nhập khẩu hàng nông sản, những tưởng công việc lâu bền nhưng không ngờ đơn vị bị phá sản với lý do không ngờ, trong khi chờ thanh lý tài sản, tui với một người bạn thay nhau trực đêm ở văn phòng công ty, Tử thần lại đến thăm tui, chỉ cần vài ba tiếng đồng hồ nữa thôi là ông ta dẫn tui đi mất đất rồi,số là buổi trưa nọ, tui bị nhức đầu nhiều lắm, thông thường thì tui hay uống panadol, hôm đó nhà không còn loại thuốc này nên bí quá tui lấy đại viên thuốc Aspirin uống vô,đến chiều tối tự nhiên tui đau quặn bụng và muốn ói, tui nhào ra sân ói ra nước gì đen ngòm, tui tài lanh tự cho mình ăn nhằm cái gì nên bị ngộ độc thực phẩm, ói ra được vậy thấy khá hơn, tối đó tui vẫn mang đồ vô cơ quan trực đêm, đang nằm ngủ thì bị triệu chứng như lúc ban chiều, tui ói tại chỗ không kịp vô nhà vệ sinh, lúc này đau bụng muốn tắt thở luôn, tui ráng đi vô nhà vệ sinh phía sau, đang đứng dậy thì đầu óc xây xẩm mặt mày tui khụy xuống thở dốc lấy hơi lên, ráng hết sức tui lần mò vô nhà vệ sinh, lúc này phân thải ra cũng màu đen ngòm, xong xuôi tui cố gắng lần mò đi về chỗ nằm, mồ hôi ra như tắm, suốt đêm tui cứ bị ói và đi vệ sinh liên tục, tui nằm mê  mang đến tận sáng, khi anh bạn đến thay ca đập cửa liên hồi, một lúc thật lâu tui mới hồi tĩnh và bò ra cửa vì đứng không vũng, tui mở được ổ khóa bên trong và ngất đi, anh bạn thấy vậy hoảng vía gọi xe cứu thương cấp cứu cho tui, nằm trên chiếc băng ca dằn sốc liên hồi khiến tui đau nhức cả thân mình tưởng chừng như không thể sống thêm phút giây nào nữa hết.

  Đến bệnh viện Gò vấp tui được nhanh chóng đưa vô phòng cấp cứu, nhìn thể trạng của tui qua khám nhanh bác sĩ tức tốc chích cho tui một loại thuốc gì đó và vô liền cho tui chai nước biển, phải công nhận tui còn may mắn, vị bác sĩ này nói với tôi khi tui dần hồi sức:

 – Anh còn hên lắm nha, chỉ cần chậm chừng nửa tiếng nữa thôi mà không vô đây kịp là vô phương cứu chữa vì trụy tim mạch.

 Ông còn nói thêm đại khái tui thiếu máu trầm trọng  ông hỏi tui ăn uống gì và dùng thuốc gì, tui khai hết cho ông nghe, khi biết tui tự uống viên Aspirin ông la quá chừng, ông cho biết do tui uống thuốc này khi bụng đói nên bị xuất huyết bao tử, dịch đen tui ói lúc chiều qua là máu Kể cả phân đen cũng vậy, thấy mạch tui hãy còn yếu ông tức tốc chuyển tui ra bệnh viện nhân dân Gia Định để điều trị tiếp. Tui nằm bệnh viện Gia Định gần 10 ngày và được truyền 4 bịch máu mới khỏe lại, nhân đây tui xin đội ơn các bác sĩ đã tận tâm cứu chữa cho tui, bằng không tui chạm mặt tử thần rồi….

  Các đây hai tuần khi thức giấc nửa đêm tui bật dậy để đi vệ sinh, vừa đứng lên đầu óc tui choáng váng, chóng mặt vô cùng và tui muốn ngã quỵ, tui liền vịn vách tường và men theo để vô nhà vệ sinh giải quyết bầu tâm sự, đầu óc quay mòng mòng rồi tự dưng tui muốn ói, bụng quặn lên rồi tui ói nhưng chỉ toàn là nước miếng, mồ hôi ra như tắm,  cả thân người đau nhức chỉ muốn chết quách cho xong, bao sức lực tiêu tan, tui mềm nhũn như cọng bún thiêu, ráng bò ra khỏi nhà vệ sinh tui gục xuống sàn nhà, sợ tử thần rước mình đi tui kêu lên, thời may thằng con rể phòng kế bên hay được nó dìu tui lên giường nằm rồi thoa dầu nóng và nước uống, lúc này đầu óc tui lơ mơ gần như mê sảng, nhưng bản năng sống khiến tui cố gắng tìm hiểu tại sao mình bị vậy, thì ra tui phạm sai lầm bỏ bữa ăn ban chiều nên bị hạ đường huyết, sau khi ăn uống tui dần hồi phục với sự trợ giúp của thằng con rể, tui viết lên trường hộ này nhằm nhắc mọi người tránh bỏ bữa nguy hiểm vô cùng.

  Vài bữa sau trong lần đứng chờ xe đưa rước thằng cháu ngoại đi học về, trời chiều gần năm giờ mà nhiệt độ hơn ba mươi lăm độ, trời nóng như lửa thiêu đốt mọi vật vì không có chút gió, đứng chừng mươi phút tự nhiên tui bị chóng mặt muốn gục tại chỗ, mắt tui bắt đầu bị hoa lên, biết mình bị sốc nhiệt, tui cố gắng băng qua đường mua liền chai nước Nha đam lạnh uống vô liền, vậy đó chỉ vài phút sau tui trở lại bình thường, may là tui hiểu mình đang bị gì mà ứng xử kịp thời tránh bị đột quỵ bất tử.

  Trên đây là những lần tui chạm mặt tử thần,qua các lần này tui phải kỹ lưỡng lại trong cách sống nếu không muốn chạm mặt tử thần lần nữa, các bạn cũng vậy nha.

Sài gòn đêm 11.5.2022

Xem thêm bài cùng Tác giả Hai Hùng SG:

– Thành Phố Buồn Tênh

–Hồi Ký : Ngày cuối cùng ở Liên Đoàn 6.BĐQ

–KHẨU SÚNG LẠ BÊN DÒNG SÔNG LẠI GIANG

–Lính Trận Ở Thành Phố

–Cách Mạng Táo Quân

(Hai Hùng SG).

Suốt mấy năm trường trong đời quân ngũ rày đây mai đó, chưa có nơi nào đơn vị tui “Mọc rễ” bằng vùng đất Tam Quan & Bồng Sơn của xứ Nẫu Bình Định, vì nhiệm vụ là lực lượng tổng trư bị của quân đội nên khi vùng đất nào bình yên rồi thì không còn bóng dáng của tụi tui, bởi phải rày đây mai đó vì vậy tui còn giữ được giọng nói của Sài gòn, bằng không thì ít nhiều tui cũng sẽ nói chuyện với chút ít âm sắc của người Bình Định kia rồi.

  Tạm biệt sân bay Đệ Đức , một sân bay dã chiến nằm ở Quận Hoài Nhơn nơi BCH Liên đoàn tụi tui trấn giữ, đoàn quân xa đưa tụi tui lên đèo Phù cũ cách cầu Bồng sơn vài cây số về phía nam, đang ở gần phố chợ Bồng sơn đông vui người qua lại, đùng một cái phải lên đèo trấn giữ nơi khá vắng vẻ thử hỏi mấy ai không buồn.

 Ngọn đèo này trước đây do một trung đoàn của sư đoàn 22 bộ binh trấn giữ, nay giao lại cho đám Thần Hổ tụi tui canh chừng, thú thiệt trong bụng tui không khoái chút nào, trên cao độ tròm trèm ba trăm mét  nhìn xuống quốc lộ một  vòng vèo bên dưới, tui thấy những chiếc xe đò nhỏ như những món đồ chơi của trẻ em, còn những người di chuyển bằng xe gắn máy giống y như con kiến bò trên miệng ve.

 Hạ trại xong, cả đơn vị chỉnh đốn lại giao thông hào và các lô cốt, nhằm để bảo đãm sinh mạng cho mọi người khi bị pháo kích.

  Tui cũng vừa đào xong hố cá nhân của mình bên cạnh hầm truyền tin, bổng anh Võ Thành Quế cùng anh Dương văn Lập thuộc ban quân xa đến kêu tui:

 -Hùng ơi! Hố cá nhân đào vậy là ngon lành rồi, trăm lẻ bảy li có nổ sát bên cũng chẳng ăn thua gì đâu, thôi tới câu lạc bộ uống nước nghỉ tay đi.

 Nói câu lạc bộ cho oai, chứ thật ra căn hầm dã chiến làm bằng những tấm ván thông từ thùng đạn pháo binh, bên trên lót lớp vĩ sắt PSP, phía trên  nữa được dằn mấy lớp bao cát, câu lạc bộ do hạ sỹ Đắc làm chủ, món ăn VIP thời bấy giờ là Mỳ gói hiệu con tôm, anh ta còn bán thêm cà phê, nước ngọt, một ít Lave , bánh kẹo nữa. Câu lạc Bộ của anh Đắc bán rất đắc hàng, nhất là buổi sáng nhiều người đến nhâm nhi cà phê, ăn sáng để đấu láo cho vui, buôn bán vậy đó mà tui thấy anh ta chẳng thu tiền ai bao giờ, lúc đầu tui không biết nhưng về sau tui biết anh em ăn uống xong liền lòn vô quầy nơi anh Đắc ngồi thu ngân, họ lấy tay ra hiệu, anh Đắc đầu thì gật, tay thì lấy cuốn sổ dầy cộm để ” Gô sỹ” tiền ăn uống của mấy trự kia, cuối tháng khi ban quân lương từ Sài gòn ra thì Hạ sỹ Đắc đem cuốn sổ “Nam tào” ra để trừ lương tại chỗ.

 Ăn sáng uống cà phê xong, anh Quế nói nhỏ cho tui với anh Lập nghe:

 -Tui mới o bế ông Thượng sỹ Kiệm ban Tư, ổng cho cây súng M16 chiến lợi phẩm lưu kho lâu rồi, tụi mình chế lại thành khẩu M18 xài chơi.

 Anh Lập là tay thợ máy giỏi của đơn vị, nghe anh Quế bày mưu như vậy anh cũng hào hứng nói:

– Anh Quế tính vậy được đó, thôi về ban Quân xa mình tính tiếp..

 Thuở đó các đơn vị được trang bị súng M16 cho lính tác chiến , còn loại súng M18 chỉ có các đơn vị thám báo nhảy toán, hoặc các đơn vị của lực lượng đồng minh họ mới có loại súng này, tui tui mỗi khi thấy tay nào mang cây M18 là thèm lắm, chỉ có nằm mơ thôi chứ dễ gì có được khẩu súng nọ.

  Lôi từ thùng đồ nghề ra gồm đủ loại chìa khóa miệng từ nhỏ tới lớn, rồi mỏ lết , cưa sắt , khoan điện , dũa, dùi V.v…, anh Lập nói :

 -,Anh Quế đem cây súng ra đi, tụi mình ráng làm xong hôm nay đem xuống chợ Bồng sơn  lấy le chơi.

 Anh Quế tháo rời từng bộ phận cây súng ra, anh lập lấy ê tô kẹp bá súng rồi đo vẽ theo tính toán, xong xuôi anh lấy cưa sắt ra cưa, anh cũng gọt đế cao su dưới đế súng cho vừa,chỗ mới cưa, cắt bớt cái lò xo hoàn lực trong bá súng, kể cả ống dẫn lò xo, khi các cơ phận được hoàn chỉnh anh Quế ráp cái bá súng lại, 

 Anh Lập tháo cái loa che lửa nòng súng ra , cắt ngắn bớt nòng súng áng chừng bằng chiều dài cây M18, anh giao cái nòng súng mới cắt cùng cái loa che lửa cho Hạ sỹ Nghé đem xuống tiệm tiện ở Bồng sơn để zen răng lại cho khớp với răng của loa che lửa.

 Phần hốc búa nhất của việc làm phần miếng che tay nơi nòng súng. Vì hai miếng nhựa gỗ che tay của khẩu súng khi tháo ra rồi không thể cắt ngắn để ráp vô theo kích thước ngắn lại được, chợt nhớ có cái vỏ đạn đại bác 57 ly trong căn hầm ban quân xa, anh Quế lôi ra ngắm nghía, anh Lập cũng châu đầu vô để tìm cách chế tạo.

 Hai ông xúm lại cưa cái vỏ đạn ra,làm hai mảnh theo chiều dọc, rồi đi chiều dài nơi dự định gắn vào bên ngoài nòng súng, sau một thời gian mài, gò , uốn, gỏ  thì hai anh cũng hoàn thành công việc rất phức tạp này, sở dĩ xài cái vỏ đạn năm mươi bảy ly vì nó có những cái lổ nhỏ để thoát hơi nóng từ nòng súng khi bắn , nhìn cái miếng che tay bằng vỏ đạn đại bác gắn vô cây M18 “lai căng” coi bộ  rất ngầu, phải nói tụi tui mừng vô cùng khi thấy cây súng M18 lạ của hai “kỹ sư” ban Quân xa làm ra, để tự thưởng công mình hai anh mua lại Thượng sỹ Nghiệp Hỏa đầu vụ của đơn vị một con gà mái dầu để đãi cả nhóm.

 Sáng nọ, tụi tui canh me sếp lớn của đơn vị đi họp ở bộ tư lệnh Sư đoàn 22 Bộ binh, khi  xe của ổng vừa đổ đèo do tài xế Hổ cầm lái, anh Quế vác cây M18 của mình ra đứng sát bờ giao thông hào giáp với đỉnh đồi phía sau, anh Quế trong bộ quần áo màu Hoa rừng , đang đứng dang chân tay cầm khẩu M18 để anh Lập bấm máy chụp hình, ai cũng có phần bởi những tấm hình chụp với cây M18 kia.

 Giờ phút hồi hộp bắt đầu, để xem khẩu M18 của mình hoạt động ra sao, anh Quế lắp băng đạn 20 viên vô để bắn thử.

 Khi bắn với chế độ ( Bặc cú) bắn từng viên thì súng nổ ngon lành, nhưng khi chuyển sang chế độ bắn ( Ra phan) thì lò xo hoàn lực tống văng cái đế cao su chặn dưới bá súng mất tiêu, may mà không gây ra tai nạn gì.

 Ông Thượng sỹ Còn ( Thường vụ của Liên đoàn) thấy cảnh nọ ông cười rồi chọc quê mấy thằng tui:

– M18 gì kỳ cục vậy mấy cha, tụi Mỹ thấy mấy ông chế tạo kiểu này chắc họ khóc thét luôn quá.

 Anh Lập quê cơ quá nhưng cũng ráng vớt:

 -Tại làm miếng chận lò xo hoàn lực trong bá súng  hơi ẩu thượng sỹ ơi , để tui mần khẩu khác không ngon không ăn tiền cho ông coi.

 Từ hôm thất bại với cây M18 “Cải tiến” của đám mình,  buồn quá anh Quế rủ rê cả đám đi đào củ Hà thủ ô về làm thuốc, phải công nhận trên đèo này địa chất gồm đất sét sỏi pha cát rất thích hợp cho Hà Thủ ô sinh sống, mới đi đào chừng vài giờ tụi tui gom cả đống đem về rửa sạch, phơi khô, sắc mỏng sao thủy thổ đê dành ngâm rượu uống rất tốt cho sức khỏe, lá Hà Thủ ô phơi khô sao thủy thổ làm trà uống thơm ngon không kém các loại danh trà ở vùng hành quân, có lẽ nhờ uống củ này mà tui còn mạnh giỏi đến giờ này chăng.

 Chờ hoài đến một ngày nọ, anh Quế cũng được một anh lính thiết giáp đóng quân gần bên tặng cho một khẩu M16 khác, tụi tui lại lao vô làm lại khẩu M18 tiếp theo, lần này khẩu súng chắc chắn hơn, đẹp hơn và nhất là bắn liên thanh không bị văng mất lò xo hoàn lực như khẩu trước.

 Có khẩu súng kiểng này anh Quế cưng nó lắm, ngày nào cũng lau chùi o bế cho sạch bụi.

 Bữa nọ thấy Trung sỹ nhất Bùi Tuyền lái chiếc GMC kéo theo cái rờ mọt để xuống cầu Bồng Sơn lấy nước sông Lại Giang về cho  bếp tập thể nấu ăn, cả đám tụi tui quá giang đi theo tắm giặt, cũng không quên mang theo các ống (Sạc) loại đựng thuốc bồi pháo binh xài xong bỏ ra để đựng nước sinh hoạt, Anh Quế và anh Lập lên xe vác theo cây M18 để giật le với mấy ông Lính Địa Phương Quân gác cầu.

 Mùa này nước kém nên dòng Lại Giang không còn chảy mạnh như mọi lần, những mô cát của đáy sông nhấp nhô như muốn trồi mình khỏi mặt nước, dòng nước trong veo chảy uốn lượn quanh co theo bờ cát, tất cả mọi người ùa xuống tắm giặt thỏa thích, riêng anh Quế ngồi trên bờ cứ mân mê khẩu súng, bổng dưng có vài anh lính gác cầu kéo tới xem, họ hỏi anh Quế súng này súng gì mà lạ quá từ nào tới giờ mới gặp, được dịp anh Quế tui “Vẽ rắn thêm chân” cho vui, anh nói:

 -Khẩu này M18 – A1 mới xuất hiện ở Việt Nam, hiếm lắm chỉ có cây duy nhất này thôi, vì là vũ khí sản xuất để thí nghiệm chưa có trang bị cho các nơi đâu.

 Mấy cha nội gác cầu nghe vậy tưởng thiệt ai nấy  đều tỏ vẻ kinh ngạc và thán phục anh Quế vô cùng, rồi mấy đứa nhỏ chăn bò thấy súng lạ cũng bu lại coi, anh Quế được dịp nở lổ mũi bự như trái cà chua vậy đó…

 Khẩu súng M18-A1 của anh quế lần hồi tới tai ông Trưởng ban 3 liên đoàn, bữa nọ ông kêu anh Quế vô hỏi thăm.

 -Tui nghe anh có khẩu súng lạ phải không, anh đưa ra cho tui coi coi.

 Anh Quế trình khẩu súng cưng của mình ra, dường như hạp nhãn nên ông trưởng ban ba đề nghị anh Quế nhượng lại cho ông để làm vật trang trí cho vui, anh Quế tiếc lắm vì tiền bạc anh cũng đâu cần gì, nhưng với sự tha thiết của ông sỹ quan nọ anh Quế đành chia tay khẩu súng đặc biệt này, anh nghĩ rằng anh với anh Lập sẽ làm vài ba khẩu nữa là chuyện dư sức qua cầu.

                          ***

  Lại một lần nữa đơn vị phải từ giã ngọn đèo Phù Cũ  này để về quận Đồng Xuân Phú yên đóng đô , cơ hội làm thêm vài khẩu súng M18-A1 không còn đến với mấy anh nữa, do chiến cuộc ngày càng căng thẳng, ai cũng bận bịu túi bụi với công việc của mình.

 Ngày tàn chiến cuộc đã điểm, ước mơ chế tạo vài khẩu súng thật xa vời với hai ông kỹ sư thân yêu của tui, từ đó đến giờ tui không còn tin tức gì hai anh, nếu hai anh thấy được câu chuyện này chắc hai anh sẽ bừng sống lại những ngày anh em mình quân hành gian khổ mà thật thú vị phải không anh Quế anh Lập ơi ./.

  Một ngày đầu tháng 3/2023

Xem thêm bài cùng Tác giả Hai Hùng SG:

– Thành Phố Buồn Tênh

–Hồi Ký : Ngày cuối cùng ở Liên Đoàn 6.BĐQ

–Những Lần Chạm Mặt Tử Thần 

–Lính Trận Ở Thành Phố

–Cách Mạng Táo Quân

(Hai Hùng SG)

Về đến cảng Cát lái sau vài ngày lênh đênh trên biển, khi đặt chân nơi đất liền vùng ven đô tui mừng muốn khóc, nhìn lại những ngày đã qua kể từ hôm 15/3/75 theo đoàn quân của Quân khu 2 triệt thoái khỏi vùng cao nguyên, một đoạn đời đau buồn khó quên của những ai từng đi trên Liên tỉnh lộ 7B.

 Ra khỏi cảng Cát lái tui gặp ngay một toán Quân Cảnh chờ sẳn bên ngoài, một viên Trung sỹ giơ tay lên chào rồi anh ta cất giọng hỏi:

 -Anh vui lòng xuất trình giấy tờ, anh thuộc đơn vị nào vậy, mới xuống từ Dương vận Hạm ngoài Nha trang về phải không ?

 Tui nói với anh ta :

 – Dạ đúng vậy Trung sỹ, tui quân số thuộc Bộ chỉ huy Liên đoàn 6 BĐQ.

 Tui móc giấy tờ ra trình cho viên Trung sỹ nọ, anh ta vừa xem vừa nhìn mặt tui đối chiếu coi trùng khớp với hình ảnh trong giấy tờ hay không, chừng như anh không còn nghi ngờ gì nữa, anh ta trả lại giấy tờ cho tui và đặt ra hai trường hợp, một là chịu khó chờ khi số lượng người đủ một GMC họ sẽ chở về Quân vụ thị trấn nằm đó chờ đơn vị đến lãnh đem về, hai là nếu như muốn đi tự túc về đơn vị thì anh ta cũng đồng ý và không làm khó dễ gì, sau khi ra hai điều kiện trên, anh còn hỏi tui một câu nữa :

 -Đơn vị anh ở đâu sao không đi cùng mà về đây cu ki một mình vậy, giày vớ cũng không có, lè phè quá khó coi lắm.

 Sẳn dịp tui thố lộ với anh ta luôn:

-Trung sỹ biết không, tui bị sốt rét ác tính khi di tản từ kontum về đến Tuy Hòa, đơn vị cho tui nằm điều trị ở Quân y viện Nguyễn Huệ Nha Trang, rồi đơn vị tiếp tục di tản theo quốc lộ 1 để về Hậu cứ ở Long Bình, khi Nha Trang tan hàng tui leo tàu Hải quân về đây đó Trung sỹ.

 Nói xong tui giơ tay chào anh ta rồi đi ra cổng, tui ngoắc chiếc xe lôi họ chở tui ra ngã ba Cát lái để đón xe về hậu cứ Long bình.

 Vừa về đến hậu cứ tui đoan chắc sẽ gặp lại anh em trong đơn vị hành quân, dè đâu cả Liên đoàn 6 tháp tùng Sư Đoàn 22 Bộ binh xuống vùng Long an để trấn giữ an ninh cho Thủ đô Sài gòn:

 Thiếu tá chỉ huy hậu cứ của đơn vị sau khi biết rõ tình trạng của tui, ông cấp liền cho một Sự vụ lệnh liên lạc gia đình tử sỹ của  đơn vị, ông nói cho tui biết :

 -Sở dĩ chú em mầy mang sự vụ lệnh này mới qua được trạm kiểm soát ở gần cầu Xa lộ, vì ngoai lý do này không có sự vụ lệnh nào họ cho qua hết, chú em mầy nhớ lấy cuốn tạp ghi vài tên họ ai đó để nhá ra cho họ nếu họ hỏi gì thêm.

 Tui cảm ơn Thiếu tá chỉ huy hậu cứ, tui dọt  qua ban quân lương lãnh lương, vô ban 4 tiếp liệu xin đỡ đôi giày bố mang cho đủ bộ.

 Quả đúng y lời của ông chỉ huy hậu cứ, tại trạm kiểm soát tui thấy nhiều sắc lính bị giữ lại nơi đây, mặc dù các anh này trình ra đủ thứ giấy tờ, thấy vậy trong bụng tui đánh lô tô, tui tự hỏi không biết mấy cha nội ” Quét Chợ”

 ( một cách gọi vui đặt,cho mấy ông quân cảnh ngày xưa) có ốp mình không, nhưng nghe Thiếu tá chỉ huy hậu cứ “Vẽ đường cho Hươu chạy” rồi nên tui bậm gan đến trình giấy, tay Quân Cảnh xem giấy tờ tui hồi lâu rồi mới cho tui qua trạm, trong khi chờ dợi xem xét giấy tờ, tình cờ tui thấy một chuyện đáng xấu hổ, vì “Con sâu làm rầu nồi canh” tại nơi này.

 Số là có một anh lính Thiết giáp, tui chẳng biết anh bị giữ lại vì lý do gì, nét mặt anh tỏ ra bồn chồn muốn mau rời khỏi nơi này, anh đang đứng sớ rớ một nơi nọ thì có một đứa nhỏ mang cái bình bán cà rem bằng thùng xốp đến mời anh ăn nhưng tui thấy anh lắc đầu lia lịa, một lúc sau cũng thằng nhóc  này tới chỗ anh lính nọ, hai người to nhỏ điều gì mà tui thấy gương mặt anh ta có vẻ vui lên, rồi anh móc bóp ra đưa tờ giấy bạc năm trăm đồng cho thằng nhở bán cà rem, nhận tiền xong thằng nhỏ lẹ chân đi đến một viên quân Cảnh rồi to nhỏ trao đổi nhau điều gì đó, thằng nhỏ nhét tờ năm trăm vô túi quần anh Quân cảnh, viên quân Cảnh đưa cho thằng bán cà rem xấp giấy tờ, nó rão bước đến anh chàng lính Kị Binh kia giao xấp giấy tờ nọ, anh lính Thiết giáp hiên ngang nhảy lên xe đò vừa tấp vô trạm để trực chỉ về Sài gòn, tui ngao ngán lắc đầu vì Sài Gòn đang “Hấp hối”,ai cũng đang buồn vì cơn binh lửa tràn về hậu phương yên bình, những người từ tuyền tuyến bất đắc dĩ qua trạm này vậy mà có người “Trấn lột” những đồng tiền ít ỏi của người lính kia, hành động này thật đáng lên án.

 Tui ghé về nhà bất tử cả nhà ai cũng vui mừng, nhất là má tui, bả khóc như mưa, má tui nói trong nghẹn ngào:

 -Chèn ơi! Mấy ngày nay nghe ngoài trung di tản ầm ầm, không biết tin tức gì của bây, tao với tía bây buồn muốn chết, thôi mừng rồi, giờ dìa ở luôn hay đi nữa nếu ở luôn nói tía bây xin vô làm ở Tín nghĩa ngân hàng, ông Nguyễn Tấn Đời cũng là người cùng quê với tía bây nên chắc ông nhận thôi.

 Nghe má lo lắng cho tui, sợ tui dấn thân nữa có mệnh hệ nào thì buồn lắm, vì hai ông anh lớn của tui đã đền nợ nước rồi.

 Tui ứa nước mắt nói với má:

 – Con chỉ ở nhà một ngày thôi, mai con đón xe đò xuống Long an cùng đơn vị, bạn bè con tụi nó hay tin con xuống nó mừng lắm, anh em sống chết có nhau hai năm rồi, giờ trốn tránh bổn công dân thời chiến kỳ khôi lắm, mà con ở Bộ chỉ huy nên cũng khó chết lắm má đừng lo.

 Biết có cản thằng con mình cũng không xong, má tui làm mâm cơm đơn sơ cho cả nhà quây quần bên nhau, tối đó ba tui mang ra hai cái áo ” sơ mi” , một cái màu vàng, một màu tím ( Màu của nhân viên Tín Nghĩa ngân hàng mặc đi làm hàng ngày, ba tui nói:

 – Con đem theo hờ bộ đồ “si vin” , để có bề gì thay ra cho tiện, thấy tình hình chiến sự coi mòi ngày càng bất lợi, tui bèn chọn cái áo màu vàng và cái quần tây màu đen tui nhét vô ba lô để sáng sớm mai lên đường, trước khi đi tui đưa cho má tiền lương vừa lãnh hôm qua nơi hậu cứ, tui chừa một ít đủ tiền xe và chút ít dằn túi mà thôi.

 Ba tui chở ra đến bến xe, tui lật đật từ giã, sợ quyến luyến hồi lâu thêm buồn…

 Đến Thị xã Tân an tui đón xe lôi vô phi trường Cần Đốt ( Tới bây giờ tui cũng còn thắc mắc, ai đặt tên cho cái phi trường này thật mắc cười), vừa đến nơi tui vô hầm truyền tin thì gặp thằng Bùi Đức Kết thằng bạn thân thiết nhất của tui từ lúc gia nhập vô gia đình “Mũ nâu” thân yêu này, thằng Kết mừng rỡ kêu lên như bắt được vàng, nó nói :

 -,Thằng quỷ, tao tưởng mầy xí lắc léo rồi chứ, ai dè ….

 Tui chọc quê thằng Kết liền:

-,Còn khuya mới xí lắc léo nghe em, mầy thấy tao có lỗ tai Phật không, ông bà mình nói những người như tao sống lâu lắm mầy đừng lo.

 Về đơn vị được hai ngày, tui bị cơn sốt rét rừng tái phát, đang lạnh run bổng dưng nó đổi tông nóng như lò nướng bánh mỳ, vậy là tui phải xuống Ban quân y của liên đoàn vô nước biển, rồi thì cứ thuốc ” Lô rô kin” trị sốt rét uống vô liên tục thì cơn sốt rét tạm lui binh, sở dĩ,tui dính cơn bệnh chết người này là do ..

  Đoàn quân di tản của đơn vị tui đến được khu vực Thung Lũng Hồng, địa danh nầy được một nhạc sỹ phổ nhạc thật nên thơ, khung cảnh thật yên bình, nếu như không phải đang trên đường triệt thoái thì tui sẽ cố tận hưởng cái không khí nơi này, thậm chí biết đâu tui sẽ sáng tác được bài thơ tình ướt át trên Thung Lũng Hồng.

 Qua một đoạn tiếp theo trên Liên tỉnh lộ 7B, trời nắng thật gắt, ngồi trên chiến xa M41tui thấy mệt nhoài và khô rát cổ họng, thời may đơn vị có lệnh tạm dừng để nghỉ ngơi, chiến xa lũi vô bụi rậm để ngụy trang, tụi tui phóng xuống đi tìm nguồn nước uống, trời thương những người lính đã qua nhiều gian lao nên có một hố bom sát nơi tui dừng chân, như bât được vàng khi múc đầy các bi đông nước, tui tui cuối xuống lấy tay vốc uống đến căng bụng, chưa hết cả đám cỡi đồ nhảy ùm xuống bơi lội thỏa thích, nước hố bom mát lạnh trong veo như mắt mèo, tui lặn xuống,nhìn dưới đáy thấy những xương lá cây mục nằm xếp lốp dưới đáy, tui lấy vài lá lên dự định phơi khô ép vô cuốn nhật ký thì còn kỹ niệm nào hơn. Không ngờ chưa đầy bốn mươi tám tiếng sau, tui và vài người bị con ma sốt rét rừng hành hạ tơi tả như cái mền rách…

 Vừa lânh lương tháng Tư xong, sáng ngày 29.4.75 tui với thằng Kết ngồi xe lôi ra chợ Long an để ăn uống và mua sắm ít đồ dùng, ngồi ăn uống mà nghe những người bàn kế bên cứ bàn tán xôn xao, nào là quân giải phóng vô gần  tới phòng tuyến các đơn vị phía bên trong, có bà còn quả quyết lính quốc gia “Quánh” không lại , vì có bộ đội chính quy từ miền bâc vô, họ kết hợp với các đơn vị du kích tỉnh nhà, rồi họ trang bị “Hiện đại” hơn mấy ông quốc gia nhiều, tui với thằng Kết nghe cũng nóng máu lắm, nhưng xét về tương quan lực lượng và yếu tố tâm lý thì mình đang thua họ, một là quân khí mình cạn kiệt do không còn  quân viện từ đồng minh, tâm lí ảnh hưởng từ việc bỏ các vùng đất ngoài vùng 1 vùng 2 còn chưa hết bàng hoàng, vừa ăn hết hai tô hủ tíu thằng kết kêu thêm hai tô nữa, rồi mua hai tô xí quách, kèm theo mấy chai Larue con cọp uống cho đã thèm, trong lúc lâng lâng đầu óc, thằng Kết phán một câu xanh rờn:

– Tao với mầy xài hết tiền hôm nay đi ít bữa mấy cha Việt cộng vô là tiền hết  xài lúc đó coi như giấy lộn.

 Nghe dân chúng bàn tán lúc nãy, giờ lại nghe thằng quỷ Kết nói với cái giọng chắc mẽm như trên khiến tui cũng dao động, vậy là hai thằng tui xài láng te không còn cắc nào trong túi.

  Đêm 29.4 thật là một đêm bận rộn, ở Trung tâm hành quân của đơn vị tui nghe các đơn vị xin yểm trợ pháo binh cho các tọa độ đang đụng độ, nào là hỏa châu, đạn pháo của hai phía, rồi vài phi tuần bay yểm trợ trên không cho đến tận sáng.

 Vẫn còn cơn ngái ngủ hoành hành, đầu óc tui nó lơ lững vì thiếu ngủ, phần tại cái hơi men sáng qua ngoài chợ Long An với thằng Kết, bổng tiếng máy vang lên của một tiểu đoàn trực thuộc.

 – 639 đây 90 gọi.

 Tui trao ông liên hợp cho Trung tá Trương Khánh, ông Tiểu đoàn trưởng nọ báo cáo địch quân đi hiên ngang qua phòng tuyến của đơn vị ông. 

 Hai ông chỉ huy đang trao đổi tình hình, thì chiếc radio của Thượng sỹ Tuấn cất tiếng nói của Tổng Thống Dương văn Minh kêu gọi chuẩn bị bàn giao cho phía bên kia họ vô tiếp nhận, vì Trung ương đã thỏa thuận ngưng bắn với phía bên kia rồi.

 Tui thấy gương mặt Trung tá Trương Khánh hơi biến sắc, tuy nhiên ông cũng rất điềm tĩnh , ông cho gọi các sỹ quan trưởng các ban của Liên đoàn lại, ông nói rõ mục đích buổi họp, ông không quên chào và bẳt tay thuộc cấp của mình lần cuối, đang phân vân với chiếc máy PRC 25 mới tinh mình đang giữ, tui hỏi Trung Tá Khánh:

 – Vậy máy này giờ sao Trung tá.

 Ông nói nhỏ nhẹ :

 – Hủy bỏ đi chứ còn luyến tiếc gì nữa.

 Bên vòng ngoài nơi Bộ chỉ huy liên đoàn tui đồn trú, từng đoàn người bộ đội Bắc Việt họ hiên ngang kéo nhau đi thành hàng dài, có tay ngó vô đồn thốt lên câu :

 – Các anh buông súng ra về đi, hòa bình rồi còn nấn ná làm chi.

 Tui lục trong ba lô lấy bộ đồ si vin ra thay cho bộ đồ áo hoa rừng, tui xếp bộ đồ quân phục lại thẳng nếp để trên đầu nơi tui nằm ngủ hàng ngày, tui đeo cái máy truyền tin rồi quơ cây M16 đi ra ngoài sân cờ, thằng Kết thì hớt ha hớt hải lo sợ, vì nó không có thủ bộ đồ dân sự như tui, hai đứa tui ra khỏi nơi đóng quân khi đến cái lò gạch bỏ hoang, tui bỏ cái máy truyền tin xuống đất, lấy cục gạch thẻ đập núm chuyên tần số gãy ngang, tháo pin ra tui liệng cái máy xuống cái ao sâu kế lò gạch, vài bong bóng nước trồi lên nơi cái máy yên nghỉ dưới đáy ao, những bong bóng nước kia như cái vẫy tay chào từ biệt giữa tui với cái máy thân thương này, rồi cây súng M16 cũng yên nghỉ cạnh bên “Thằng PRC25” của tui.

 Thằng kết cỡi bộ đồ trận quăng xuống ao cùng cây súng của nó, chỉ với cái quần xà lõn trên người thằng Kết e dè theo tui ra quốc lộ 4, thời may cho nó khi đi ngang ngôi nhà nọ , bà cô nọ biết là lính Sài gòn  rã ngũ, bà ngoắc thằng Kết vô cho nó một bộ Pijama cũ, chắc bộ đồ của chồng bà để dành làm kỷ niệm thì phải, thấy nó khoác bộ Pijama rộng thùng thình tui cười muốn lộn ruột, tuy nhiên nhờ bộ đồ này nó mới về được nhà chú nó ở mũi tàu Phú Lâm, bằng không với đồ trận thì chắc chắn nó sẽ không yên thân với mấy ” Chú bộ đội” nhà ta đâu nhé.

 Ra quốc lộ 4, từng hàng người kéo nhau đi chật ních, dân có  lính có, bộ đội có, du kích xã ấp có. Tui và thằng Kết  hòa vào dòng người trên để  tìm phương kế về lại Sài gòn.

 Đang lơn tơn đi ngang dãy xe Quân sự của bộ đội , bổng tiếng nói của một cán binh ngồi trong lề nhắc một bộ đội trẻ măng đang cầm súng gác phía ngoài lộ:

– Đồng chí , đồng chí bắt thằng áo vàng đi, ngụy đấy 

 Nghe tiếng nói như vậy tui dáo dát ngó chung quanh coi có ai mặc áo vàng không, tui thất vọng và lo sợ với suy nghĩ:

 ” Vậy là tụi nó nói bắt mình rồi còn gì”

 Tui giả Nai lũi thũi đi không thèm để ý, bổng họng súng AK 47 chĩa thẳng vô người tui với giọng đanh thép:

 – Anh đứng lại yêu cầu cho tôi xem giấy chứng minh.

 Tui tiếp tục giả Nai:

-Chèn ơi! Nhà tui ở gần phi trường Cần đốt, bị cháy cháy luôn giấy tờ rồi, giờ tui về nhà má tui gần đây nè.

 Bị tui “phang” nhanh quá nên hắn chưa kịp phản ứng, rồi dòng người phía sau đổ dồn lên khá đông, lợi dụng cơ hội này tui lẽn đi mất, thằng Kết thì không có ma nào hỏi giấy tờ nó, sau này tui nghiệm lại là do bị sốt rét da tui vàng khè, rồi thêm cái áo vàng làm cộng hưởng màu sắc nên giống “Ngụy” một ngàn phần ngàn.

 Tui bắt kịp thằng Kết cũng là lúc bụng đói cồn cào, trong túi hai thằng không còn một cắc, phải chi hôm qua dằn lại một ít thì nay mướn xe về Sài gòn ngon ơ. 

Tui với nó lội bộ gần rã cặp giò, sách có câu ” Ở hiền gặp lành”, mệt quá, tui rủ thằng Kết chui vô đám chuối trồng bên đường nghỉ chân, bổng có chiếc xe chở hàng tấp vô quắc hai đứa tui ý họ cho quá giang, nhanh như sóc hai đứa bay lên nắm cánh cửa rồi trèo lên thùng xe phía sau, thằng Kết lẹ miệng:

– Tụi tui lính Sài gòn chú làm ơn cho  hai đứa về mũi tàu Phú Lâm nghe chú .

 Phố đã lên đèn  rốt cuộc hai đứa cũng về được nhà bà con thằng Kết ở Phú Lâm , đêm đó cũng là đêm cuối cùng Tui với thằng Kết chưa lần gặp lại.

  Những ngày gần tháng 3.2023

  Xem thêm bài cùng Tác giả Hai Hùng SG:

– Thành Phố Buồn Tênh

–KHẨU SÚNG LẠ BÊN DÒNG SÔNG LẠI GIANG

–Những Lần Chạm Mặt Tử Thần 

–Lính Trận Ở Thành Phố

–Cách Mạng Táo Quân

Nguyễn Vạn Lý

Posted by GLN

Ðây chỉ là một tấm ảnh nhỏ, sờn cũ từ nhiều thập kỷ rồi. Nhưng tấm ảnh nhỏ bé ấy kể lại một câu chuyện ly kỳ và cảm động, và ám ảnh một chiến binh Mỹ tại Việt Nam trên 30 năm – cái hình ảnh một cô gái nhỏ chưa hề quen biết đã dẫn người cựu chiến binh Mỹ làm một cuộc hành trình trở lại Việt Nam, để hàn gắn đau thương quá khứ và tìm sự bình yên cho tâm hồn mình.

Ðối với Rich Luttrell, người cựu chiến binh Mỹ, thì đi tìm một người con gái trong ảnh là một việc làm khó khăn nhất trong đời ông. Ông ngồi nhìn rừng già bên dưới chiếc Boeing 747, thần kinh căng thẳng với những xúc cảm đè nén. Nhưng tất cả những gì Rich có thể trông thấy là tấm ảnh ấy. Hình ảnh người con gái nhỏ ấy có gì mạnh mẽ đến nỗi Rich phải trở lại Việt Nam?

Cô gái nhỏ ấy là ai? Tại sao Rich không thể chịu đựng được nỗi buồn bã của đôi mắt cô gái trong tấm ảnh? Rich thú nhận, “Mỗi khi tôi nhìn lại tấm ảnh, tôi dường như bị mê hoặc. Tôi cảm thấy đúng như thế kể từ ngày ấy, trong một cánh rừng già cách nước Mỹ nửa vòng trái đất.” Ðó là cái giây phút mà một hành động thời chiến đã tạo cho Rich một gánh nặng trong suốt 33 năm.

Năm 1967, Rich Luttrell gia nhập quân đội, khi là một thiếu niên 17 tuổi. Ðây là một cơ hội cho Rich thoát cảnh nghèo trong một khu gia cư rẻ tiền tại Illinois. Ông bỗng thấy mình trưởng thành, có được hai đôi giầy ống, một đôi giầy mới, và những quân phục mới. Trong đời ông, chưa bao giờ ông có nhiều quần áo như thế trong một lần. Ông nghèo, nhưng có lòng ái quốc. Ông quyết định ra đi và gia nhập Chiến đoàn dù 101. Giống như nhiều thanh niên khác, Rich được huấn luyện cho cuộc chiến tại Việt Nam.

Ngày Rich tới đơn vị, chiếc trực thăng hạ cánh xuống một khu rừng già tại Việt Nam, và ông trông thấy những người thuộc trung đội ông đứng đó – cũng trạc tuổi ông. Có những người trông rất ngầu – nhất là mắt họ. Ông hoảng sợ kêu lên, “Lạy Chúa, con sẽ phải đương đầu với những gì ở đây?”

Rich đã được huấn luyện như mọi người, để chiến đấu trong điều kiện của địch quân, nghĩa là phải chiến đấu du kích – đêm đi nằm phục kích, lùng và diệt địch. Lúc ấy Rich chỉ vừa mới 18 tuổi. Chàng thiếu niên bé bỏng từ khu gia cư rẻ tiền tại Illinois bỗng thấy mình ở trong một hoàn cảnh mà không một sự huấn luyện nào đủ sửa soạn cho rừng già Việt Nam. Tại đây trời nóng hoặc mưa, hoặc cả mưa và nóng. Không có nhà cửa, không giường chiếu, không nghỉ ngơi, và không ngừng sợ hãi. Rich chỉ là một thiếu niên gầy gò, vai đeo chiếc ba lô to hơn lưng, và phải học điều luật căn bản đầu tiên: phải tiếp tục tiến bước, tiến bước và tiến bước mãi.

Có những lúc Rich phải trèo núi, và muốn chảy nước mắt và kêu lên, “Lạy Chúa, xin dừng lại. Con không thể đi được nữa. Và chúng tôi vẫn cứ phải tiểp tục như thế, từ sáng sớm tới đêm tối. Tôi nghĩ tôi sẽ phải làm gì khi đụng trận? Tôi không thể di chuyển được nữa. Tôi quá mệt. Tôi sẽ làm sao nếu gặp địch quân? Tôi chưa sẵn sàng cho một trận đánh.”

Và một ngày đặc biệt đã làm thay đổi tất cả. Hôm ấy nóng như thường lệ, giống như mặc áo choàng đứng trong một phòng bốc hơi nóng vậy. Rich không biết địch quân chỉ cách ông vài thước trong rừng già.

Rich kể lại, “Từ khóe mắt tôi trông thấy một động đậy. Tôi có thể trông thấy một binh sĩ Việt Cộng ngồi tựa vào khẩu AK 47. Ðây là lần đầu tiên tôi trông thấy một lính Việt Cộng. Suốt đời tôi tôi chưa bao giờ trông thấy họ.”

Rich mới 18 tuổi, và bỗng nhiên vô cùng sợ hãi, người như đóng băng lại. Ông biết không thể không làm gì, và ông phải có phản ứng, phải làm một cái gì. Ðấy là quyết định của Rich. Ông ở trong tầm đạn của địch quân. Cái chết chỉ cách một nhịp tim đập. Rich quay lại và nhìn thẳng mặt người lính Việt Cộng. Ông kể lại, “Dường như chúng tôi chăm chú nhìn nhau một lúc lâu. Và rồi giống như một chuyển động chậm, tôi bóp cò súng tự động của tôi. Tên địch ngã gục xuống. Ngay sau đó là một trận đụng độ dữ dằn. Tôi chưa đủ kinh nghiệm để nhào xuống đất. Và có một người nào đó giúp tôi, đẩy tôi nằm xuống.”

Rich có thể nhận thức rằng người lính Việt Cộng ấy đã có thể giết chết ông trước khi ông trông thấy hắn. Rich công nhận, “Chắc chắn như vậy. Và cho tới bây giờ tôi vẫn lấy làm lạ, và tự hỏi tại sao hắn không bắn tôi?”

Nhưng đó không phải là điều ám ảnh Rich nhiều năm sau đó. Không phải là súng nổ, và cũng không phải việc giết người. Ngoài chiến trường thì lúc nào cũng có quá nhiều súng nổ và người chết.

° ° °

Chàng thanh niên 18 tuổi Rich Luttrell cuối cùng đã đụng địch quân và thoát chết. Người lính Việt Cộng ấy đáng lẽ ra đã giết Rich rồi. Nhưng kết quả ngược lại. Rich toát mồ hôi, chất adrenalin tỏa ra khắp người và cảm thấy như không đứng vững nữa, vì hành động vừa giết người.

Thiếu kinh nghiệm, Rich tỏ ra rất xúc động sau vụ giết người lần đầu tiên, và kinh hoàng thấy các bạn đồng đội đi tìm kỷ vật trên xác địch quân. Có người cúi xuống rút ví của tên địch vừa mới bị Rich bắn chết. Một mẩu giấy rơi ra; Rich cúi xuống nhặt lên: đó là một tấm ảnh nhỏ nhô ra một nửa, trông giống khuôn mặt một cô gái nhỏ có mái tóc dài. Rich rút tấm ảnh ra, chỉ to bằng một con tem. Ðó là ảnh một người lính và một cô gái nhỏ. Họ là ai? Phải chăng đó là người lính Việt Cộng đã chết? Có phải người lính là bố cô gái không?

Rich quyết định giữ tấm ảnh ấy. Ðúng ra, ông ngồi xuống, cúi nhìn người lính chết và nhìn tấm ảnh, rồi lại nhìn mặt anh ta. Hai người trong tấm ảnh quá trang nghiêm, quá buồn. Phải chăng họ chụp tấm ảnh này ngay trước khi họ từ giã nhau – trước khi người lính bỏ con gái ở lại, để ra đi và để bị Rich bắn chết. Rich cảm thấy đau đớn lắm. Nhưng chỉ trong vài phút, trung đội của Rich phải di chuyển. Rich nhét tấm ảnh vào ví.

Cái gì đã khiến Rich phải giữ tấm ảnh? Rich trả lời, “Tôi không biết. Tôi đã suy nghĩ cả triệu lần rồi. Cái phần đầu tiên tôi trông thấy trong tấm ảnh là cô gái, và cô ta có một cái gì buồn bã lắm.”

Nhưng Rich không phải là một người lính bất đắc dĩ, không muốn giao chiến với địch quân. Nếu Rich muốn sống thoát khỏi cuộc chiến, ông phải học cách giết người mà không hối tiếc, và Rich đã trở thành một chiến binh như thế.

Tại cái nơi ghê gớm ấy, Rich mau lẹ trở nên cứng cỏi. Cuối cùng Rich là người được giao nhiệm vụ giải tỏa những đường hầm của địch quân. Ông trở nên thiện nghệ cận chiến. Rich đã nhìn thấy các bạn đồng đội tử trận. Ông quen giết địch quân, và cầu nguyện được thoát chết. Một lần trong đêm tối trên một ngọn đồi, đạn pháo kích nổ quanh mình và nghe thấy bạn đồng đội la hét và bị tan xác, Rich đưa ba lô lên che đầu và cầu nguyện, “Lạy Chúa, xin cho con đừng trúng đạn.” Rich không nghĩ ông có thể tiếp tục được như thế trong sáu tháng nữa.

Khi Rich chỉ còn 20 ngày nữa là được trở về Mỹ thì ông gặp nạn. Ðơn vị ông bị phục kích; ông được giao nhiệm vụ xông ra cứu một đồng đội bị bắn hạ. Trong lúc cứu bạn đồng đội, Rich bị trúng đạn vào lưng, và chính vết thương này giúp Rich được hồi hương sớm. Trong lúc ông được đưa lên trực thăng tải thương, Rich cảm thấy có lỗi, và bị dằn vặt vì những câu hỏi, Ta bỏ đi đâu? Ta sẽ làm gì? Ta bỏ dồng đội lại hay sao?

Rich hồi hương với một hộp đầy huân chương, và kết hôn với Carole, một người bạn gái tại quê nhà. Thập niên 60 nhường chỗ cho thập niên 70; ông không bao giờ nói về cuộc chiến ấy. Thời đại đã thay đổi. Rich có đời sống riêng – hai người con gái, một việc làm tốt tại Sở Cựu Chiến Binh Illinois. Ông cố gắng quên cuộc chiến Việt Nam, và tập trung vào tương lai với Carole.

Carole nói, “Chồng tôi thực sự không nói về chiến tranh Việt Nam trong nhiều năm. Ðó là một cái gì chồng tôi muốn giữ rất riêng tư và giấu kín.”

Rich có thể trốn tránh cuộc chiến, nhưng không không thể trốn tránh được cô gái nhỏ mà ông mang trong ví. Thực sự đã có một ràng buộc đặc biệt giữa Rich và cô gái trong tấm ảnh. Ðây là một điều lạ lùng. Rich đã chứng kiến và đã quên nhiều kinh hoàng trong cuộc chiến, nhưng khuôn mặt của cô gái trong tấm ảnh cứ tiếp tục ám ảnh tâm trí ông. Tấm ảnh nặng không tới một gam mà đè nặng tâm trí ông một cách khủng khiếp.

Vào mùa Giáng Sinh, các con gái ông thường hỏi mẹ mua quà gì cho Rich, và quà tặng ông thường nhận lại là ví da. Hàng ngày người ta thường rút ví ra để trả tiền bằng tiền mặt hoặc bằng credit card, và mỗi lần như thế, Rich lại có dịp kéo tấm ảnh nhỏ ra. Ðối với Rich thì đó là một cô gái tội nghiệp, đã không còn bố chỉ vì ông.

Rich biết nếu ông không giữ tấm ảnh thì ông đã không có những ý nghĩ tội lỗi này. Rich xác nhận, “Tôi hoàn toàn đồng ý. Sau nhiều năm tôi thành thực nói là đã có nhiều lần tôi hối tiếc đã giữ tấm ảnh ấy.”

Carole rất thông cảm và ủng hộ chồng, nhưng bà thấy chồng muốn thoát khỏi ám ảnh ấy thì phải vất tấm ảnh ấy đi. Một lần bà hỏi chồng, “Tại sao anh không vất bỏ tấm ảnh? Hãy liệng bỏ nó đi, loại nó khỏi cuộc đời anh, để anh có thể quên và tiếp tục sống.”

Nhưng Rich không thể liệng bỏ hoặc hủy hoại tấm ảnh được. Ông biết ông phải làm một cách đặc biệt nào đó, phải làm một cách trong kính trọng và danh dự, bởi vì ông nghĩ người lính ấy là một người can đảm.

Năm 1989, hơn hai mươi năm sau khi từ Việt Nam trở về, việc giải quyết tấm ảnh đã rõ ràng và cấp bách. Rich và Carole nghỉ phép hàng năm. Hai người quyết định đi thăm Bức Tường Kỷ Niệm Chiến Binh Việt Nam tại thủ đô Hoa Thịnh Ðốn. Tại đó Rich biết mình phải làm gì với tấm ảnh nhỏ cũ kỹ này. Rich nghĩ rằng cách tốt nhất là bỏ tấm ảnh tại Bức Tường.

Ngồi trong khách sạn, Rich quyết định phải làm cho đúng. Ông ngồi trên giường với một tập giấy trong tay. Ông suy nghĩ tìm cách nói chuyện với người lính trong tấm ảnh. Trong vài phút, Rich viết xong một lá thư ngắn, gồm có một vài điều ông vẫn từng muốn nói. Ông viết:

“Thưa ông, trong suốt 22 năm nay, tôi giữ ảnh ông trong ví. Hôm ấy tôi mới có 18 tuổi, khi chúng ta trông thấy nhau trên con đường mòn gần Chu Lai, Việt Nam. Xin tha thứ cho tôi đã giết ông. Ðã nhiều lần trong những năm qua, tôi nhìn ảnh ông và người con gái tôi đoán là con ông. Mỗi lần tim tôi bừng cháy với nỗi đau tội lỗi. Xin ông tha thứ cho tôi.”

Mỗi khi Rich đọc lại những hàng chữ trên đây, và ngay cả bây giờ, ông lại cảm thấy một cái gì. Ngày hôm sau, Rich đặt tấm ảnh và lá thư ngắn ấy tại chân Bức Tường, bên dưới tên của 58,000 binh sĩ Mỹ tử trận tại Việt Nam. Rich nói, “Hành động ấy giống như sự đứng nghiêm chào lần cuối cùng. Người lính ấy chết vì chiến đấu cho niềm tin của ông ta. Và đây là một cách vinh danh và tôn kính ông ta.”

Vào lúc ấy hai người không còn là kẻ thù nữa. Rich nói, “Ông ta không còn là kẻ thù nữa, mà là một người bạn. Giống như chào vĩnh biệt một người bạn. Vào lúc đó, giống như tôi vừa chấm dứt một trận đánh, buông ba lô xuống để nghi ngơi. Cái gánh nặng tôi mang nay không còn nữa.” Phải, tất cả đã mất rồi, và Rich bây giờ cảm thấy nhẹ nhõm, tự do và thoải mái.

Làm thế nào Rich biết được sức mạnh thực sự của tấm ảnh nhỏ bé ấy, của cô gái nhỏ có đuôi tóc, mà bây giờ không còn nhỏ nữa?

° ° °

Một người lính BV nằm chết bên cạnh đồ cá nhân trong một trận đánh năm 1968. (DonMacCullin/tate.org.uk) (thân tri sưu tầm)

Tấm ảnh của Rich đã mất rồi. Mặc cảm tội lỗi cũng mất luôn. Cái gánh nặng đã được vất bỏ tại Bức Tường hùng vĩ ấy. Và trở lại Illinois, Rich và Carole bắt đầu cuộc đời mới, sau khi nghe lời khuyên của vợ loại bỏ tấm ảnh để tránh cái tâm trạng ngã lòng mỗi khi trông thấy tấm ảnh. Rich vất bỏ tấm ảnh năm 1989.

Hoặc Rich tưởng đã có thể vất bỏ được. Hàng ngày, hàng trăm người bỏ lại nhiều kỷ vật tại Bức Tường này. Và mọi vật kỷ niệm, dù tầm thường hay thiêng liêng, đều được nhân viên của công viên thu thập lại – kể cả tấm ảnh nhỏ và lá thư xin lỗi của Rich. Tấm ảnh ấy tình cờ nằm trên cùng của một cái hộp, và nằm ngửa lên. Và cũng tình cờ Duery Felton, một cựu chiến binh Mỹ khác, trông thấy. Durey hiểu ngay đây là một cái gì khác thường.

Duery là quản lý phòng sưu tập tại đài Kỷ Niệm Chiến Binh Việt Nam. Ông tự hỏi tấm ảnh này là gì, và cầm lên xem. Ông đã từng trông thấy đủ thứ tại Bức Tường, nhưng chưa bao giờ thấy ảnh một binh sĩ địch quân. Ông vui sướng trông thấy bộ quân phục màu xanh lá cây ấy.

Trong hơn 30 năm Duery chưa bao giờ trông thấy bộ quân phục màu xanh ấy. Một câu hỏi hiện lên trong tâm trí ông “Người con gái này là ai? Có phải là con gái hay cháu gái của người linh Việt Cộng này?”

Rồi Duery đọc lá thư xin lỗi của Rich. Ông nhớ lại khi còn chiến đấu tại Việt Nam, ông đã từng giúp khiêng xác đồng đội, những bao đựng xác và những ponchos. Ông đọc lá thư về việc giết người ấy. Thực là khó khăn khi phải làm quyết định ấy, một duyết định chỉ làm trong vài giây đồng hồ, nhưng người ta sẽ phải ân hận suốt đời. Durey cảm thấy có một cái gì an ủi, khi được biết có người cũng trải qua kinh nghiệm ấy, và viết lại lên giấy.

Duery dùng lá thư xin lỗi và tấm ảnh của Rich trong các cuộc trưng bầy về Bức Tường, dậy cho thế hệ mới về chiến tranh, và chiến đấu trong chiến tranh có hậu quả gì cho con người. Tấm ảnh ám ảnh Rich bao nhiêu năm, bây giờ lại mê hoặc một cựu chiến binh Việt Nam khác.

Cái gì trong tấm ảnh ấy mạnh mẽ đến nỗi bây giờ đến lượt Duery phải ôm giữ nó và không bỏ đi được? Có thể tấm ảnh đã vang vọng lên trong tâm thần của Duery, và gây một hậu quả sâu xa cho ông.

Dĩ nhiên tại Rochester Illinois, Rich không biết gì về Duery. Rich tiếp tục cuộc đời của ông. Ông chứng kiến hai con gái trưởng thành và sinh con đẻ cái. Bây giờ ông cưng chiều hai cô cháu ngoại của ông. Ông tìm cách đưa người con gái trong tấm ảnh ra khỏi tâm trí ông.

Nhưng người con gái ấy bây giờ lại ám ảnh Duery Felton. Khi một nhà xuất bản yêu cầu Duery giúp in ra một ấn bản về Bức Tường, ông biết rằng ông phải đưa tấm ảnh của cô gái và lá thư xin lỗi vào ấn bản ấy. Duery nói, “Tấm ảnh này ám ảnh tôi nhiều năm, và tôi không biết cô ta là ai.”

Cuốn sách có tựa là “Của Dâng Hiến Tại Bức Tường” và in tấm ảnh và lá thư xin lỗi của Rich. Ðây là một cuốn sách đơn giản, trình bày những hình ảnh, những ám ảnh, những kỷ niệm và lòng kính trọng của những người có liên hệ với Bức Tường. Một hôm cuốn sách này xuất hiện trên bàn giấy của dân biểu tiểu bang Ron Stephens. Stephens lật từng trang cuốn sách, và tới một trang đặc biệt có một tấm ảnh mà ông chưa từng trông thấy, và bỗng nhiên ông bị xúc động mạnh. Ông chợt nhận thức ông biết người lính ấy, ông biết tấm ảnh ấy.

Làm thế nào ông Stephens biết được tấm ảnh ấy? Ông ta chưa bao giờ nhìn thấy tấm ảnh, nhưng ông đã nghe người bạn thân là Rich kể nhiều lần. Stephens nói, “Tôi thực sự tuột xuống khỏi Bức Tường, và ngồi phiá sau Bức Tường cầm tấm ảnh này và biết nó là tấm ảnh của Rich. Tôi biết câu chuyện Rich bỏ tấm ảnh tại chân Bức Tường. Chúng tôi nói về chuyện này nhiều lần rồi.”

Năm 1996, bảy năm sau khi Rich nghĩ có thể chào vĩnh biệt tấm ảnh lần cuối cùng, thì ông Stephens vội vã lái xe lại ngay văn phòng của Rich. Rich đang họp với một người nào đó, nhưng Stepehns xen vào và nói, “Tôi cần nói chuyện với anh,” và đặt cuốn sách lên bàn của Rich, và yêu cầu Rich mở trang 53.

Rich mở trang 53 của cuốn sách, và trước mắt ông là tấm ảnh và lá thư xin lỗi gửi người lính Việt Cộng ông bỏ lại bên Bức Tường. Rich lập tức xúc động và bật khóc. Vẫn tấm ảnh người con gái ấy, và đôi mắt buồn bã chăm chú nhìn ông, không chịu quay đi chỗ khác. Rich có cảm tưởng như người con gái muốn buộc tội ông. Lúc ấy Rich như ở trong một cơn ác mộng, và muốn hỏi cô gái muốn gì ở ông.

Nỗi ám ảnh cũ bây giờ trở lại với Rich, mạnh mẽ hơn bao giờ. Rich biết ông phải lấy lại tấm ảnh. Thế là Rich liên lạc với Durey, người cũng đang bị tấm ảnh ám ảnh. Durey bay từ Hoa Thịnh Ðốn tới Illinois, và tận tay trao trả Rich tấm ảnh. Thực là một truyện kỳ lạ. Hai người đàn ông không quen biết nhau, chưa từng gặp nhau, nay ôm nhau khóc vì một cô gái nhỏ mà cả hai đều không biết.

Rich cầm lấy tấm ảnh, và tâm hồn ông là một vết thương tái phát. Ông biết ông phải tìm cách hàn gắn vết thương này. Một buổi tối ông cho vợ biết đây có thể là một sự huyền bí hoặc là định mệnh. Nhưng dù là gì, ông cảm thấy ông phải trả lại tấm ảnh này, có nghĩa là ông sẽ đi tìm người con gái trong tấm ảnh và gia đình người lính Việt Cộng đã bị ông giết.

Nếu như ông biết người con gái ở đâu thì công việc dễ dàng quá, chỉ việc bỏ tấm ảnh vào phong bì và gửi tấm ảnh này ra khỏi cuộc đời của ông. Nhưng ông không làm thế được. Ông không biết tên và địa chỉ người con gái. Ông không có một ý niệm bây giờ người con gái trông như thế nào.

Carole cố gắng khuyên nhủ ông đây là một việc không đơn giản và không thể thực hiện được. Ông không thể đi Việt Nam tìm người con gái được, vì ông không biết tiếng Việt, không quen một ai tại Việt Nam. Ngay tìm một người tại Hoa Kỳ cũng đã khó khăn lắm rồi, huống chi tìm một người hoàn toàn xa lạ cách đây hơn 30 năm, già hơn 30 tuổi trong một quốc gia hoàn toàn khác lạ, nhất là quốc gia ấy từng có thái độ thù nghịch với Hoa Kỳ.

Ðây là những lý do đúng và hợp lý để loại bỏ ý định của Rich. Bà vợ nhấn mạnh, “Nếu chồng tôi quyết định thực hiện ý định thì ông ấy cứ việc tự đi mà làm. Tôi không cản trở chồng tôi. Nhưng tôi nói với chồng tôi việc này không thể làm được, hãy bỏ cuộc và quên đi, không đáng làm đâu. Tôi thực sự đã chán ngấy chuyện này rồi.”

Carole công nhận bà đã chán nghe chuyện về tấm ảnh này rồi. Ðây chỉ là một sự ám ảnh. Carole cũng bị đau đớn như Rich vậy, mặc dù lý do khác nhau. Cái mà Carole ao uớc là Rich có thể quên được nỗi ám ảnh và tìm được sự bằng an của tâm hồn.

° ° °

Tấm ảnh của hai bố con người lính Việt Cộng đã âm thầm làm nhiệm vụ trong nhiều năm. Nhưng bây giờ nó gây hứng khởi cho một việc làm được coi là không thể thực hiện được. Rich chỉ muốn được cô gái ấy buông tha, và Rich sẽ cố gắng tìm cô ta, nếu đó là điều cô gái ấy muốn.

Rich không biết tên và địa chỉ cô gái, và bây giờ hình dáng cô ta trông thế nào, bao nhiêu tuổi, và nhất là cô ta còn sống không? Nhưng Rich biết ông phải tìm ra người con gái. Rich nghĩ nếu ông công khai cho mọi người biết ông đang tìm cô gái thì có lợi hơn. Vì thế Rich trả lời một cuộc phỏng vấn cho tờ báo St. Louis Post Dispatch, và câu chuyện được đăng lên trang nhất của tờ Post Dispatch.

Rich cứ tiến hành dự định. Ông gấp bài báo ấy, nhét vào một phong bì cùng với một lá thư gửi cho Ðại sứ Hà Nội tại Hoa Thinh Ðốn. Rich giải thích với ông Ðại sứ rằng ông muốn một sự giúp đỡ để tìm ra người con gái, và gia đình người lính trong tấm ảnh. Ông đại sứ hứa chuyển tài liệu về Hà Nội và cho biết phải có phép lạ mới có kết quả.

Giống như tìm kiếm một cây kim trong đống rơm. Ðây là một quốc gia có 80 triệu dân. Chính Rich cũng không tin tưởng lắm. Rich thực tình không hy vọng sẽ có kết quả. Từ đáy lòng ông đã không tin tưởng, nhưng ông biết đây là một việc phải làm. Ít nhất ông phải thử cho biết.

Và thế là một bản sao của tấm ảnh được gửi tới Hà Nội, tại đấy chủ bút một tờ báo nhận thấy đây là một truyện hấp dẫn. Ông ta cho đăng tấm ảnh với lời kêu gọi “Có ai biết những người này không?”

Nếu bài báo ở Hà Nội không đạt mục tiêu ngay thì nó cũng âm thầm tạo ra kết quả. Báo chí có hai công dụng: công dụng thứ nhất là thông tin, và công dụng thứ hai là trở thành báo cũ để gói hàng. Chính công dụng thứ hai này đã đưa tới kết quả.

Một người ở Hà Nội gửi một món quà về quê biếu mẹ. Ông ta dùng cái tờ báo đăng tấm ảnh của Rich để gói món quà, và gửi về cho bà mẹ ở một miền quê xa. Tuy thế câu chuyện cũng có thể chấm dứt ở đây – nếu không vì một tình cờ, bài báo đó đã về đúng chỗ.

Mảnh giấy báo gói đồ ấy về tới một làng quê xa Hà Nội, tại đó bà mẹ mở gói đồ của con, và trên tờ giấy báo nhàu nát, hình ảnh người lính Việt Cộng đập vào mắt bà gìà. Bà ta biết người trong tấm ảnh. Thế là bà ta cầm tờ báo đi tới một thôn xóm nhỏ bé, và bảo cho chị em một nhà kia biết tấm ảnh là bố của họ.

Thật là một điều không tưởng, giống như tấm ảnh nhất định không chấp nhận bị từ chối. Trái với mọi khó khăn tưởng như không qua được, tấm ảnh như một mũi tên trúng đích.

Từ Mỹ quốc cách xa ba ngàn dặm, Rich sẵn sàng chờ đợi lâu dài hơn nữa. Nhưng chỉ vài tuần sau, một lá thư của Ðại sứ Hà Nội tới hộp thư của ông. Lá thư đó viết:

“Có một người tên là Nguyễn Văn Huệ viết thư cho biết ông ta tin rằng tấm ảnh của ông chính là ảnh của thân phụ ông ta, và người con gái nhỏ ấy là chị ông ta.”

Ba mươi năm sau khi trông thấy tấm ảnh lần đầu, cuối cùng Rich biết người con gái ấy còn sống. Trong suốt cuộc đời, người con gái ấy ở cùng một chỗ. Như vậy Rich đã tìm thấy người con gái ấy, tên là Lan, và đã có con cái.

Thực là không ngờ đối với Rich. Thoạt đầu ông không thể tin kết quả mau lẹ như vậy. Rich rất xúc động và tự hỏi không biết những người con này có thù ghét ông vì đã giết cha họ không. Ông bắt đầu lo lắng hai người con có thể hiểu lầm về việc ông tham chiến tại Việt Nam. Rich rất cởi mở và thành thực. Vì trong thư của người con có nói tới tội lỗi và lòng hối tiếc của ông. Ông thấy cần phải bày tỏ cho họ biết có sự khác biệt giữa tội lỗi và hối tiếc. Rich mang trong lòng một mặc cảm tội lỗi nào đó vì cái hành động giết cha của họ, nhưng ông không hề có một hối tiếc nào với tư cách của một quân nhân, cũng không hối tiếc đã tham chiến tại Việt Nam. Và ông nghĩ rằng điều quan trọng là họ phải hiểu như thế.

Rich mong đợi gì ở hai người con này? Dẫu sao ông cũng đã giết cha họ. Ông không mong đợi gì, không biết họ thù ghét và tức giận ông hay không. Người con gái mất bố ấy cảm thấy thế nào? Nàng có coi ông như một con quái vật trong những năm ấy không? Con gái của ông sẽ nghĩ thế nào về một người đã giết ông?

Rich không có nhiều thời giờ suy nghĩ về phản ứng của hai người con này vì một lá thư thứ hai đến với ông. Lần này chính cô gái trong tấm ảnh viết cho ông. Ông vội chạy đi tìm người thông dịch. Lá thư viết:

“Kính gửi ông Richard, đứa nhỏ mà ông đã chăm sóc qua tấm ảnh trong hơn 30 năm bây giờ đã trưởng thành rồi. Đứa nhỏ ấy đã trải qua nhiều đau khổ trong tuổi thơ ấu vì đã mất bố và nhớ thương bố. Tôi hy vọng ông sẽ đem lại niềm vui và hạnh phúc cho gia đình tôi.”

Niềm vui và hạnh phúc? Rich vô cùng kinh ngạc. Như vậy cô gái đã tha thứ cho Rich? Nhưng tin vui vừa nhận được thì tất cả dường như rơi vào tuyệt vọng. Sau một cuộc điều tra nội bộ, chính phủ Hà Nội kết luận thân phụ của Nguyễn Thị Lan không thể là người trong tấm ảnh, bởi vì hồ sơ quân đội chứng minh thân phụ cô ta không tử trận tại nơi Rich nhớ đã bắn chết ông ta.

Rồi ba gia đình khác cho Rich biết tấm ảnh ấy là của họ. Người trong ảnh là bố họ, chứ không phải là bố của Nguyễn Thị Lan.

Làm sao Rich có thể biết chắc tin nào đúng. Người Việt Nam không giữ được hồ sơ thật chính xác. Có khoảng 3 triệu người Việt chết trong cuộc chiến mà tới nay vẫn còn 300,000 lính Việt Cộng được coi là mất tích.

Nhưng rồi có một lá thư nữa xác định niềm tin của Rich đã đạt tới kết cục. Ðó là thư của một đồng đội của người lính trong ảnh, một người quen biết thân phụ của Nguyễn Thị Lan kể từ khi hai người còn nhỏ, và đã chiến đấu bên nhau. Người ấy đoan chắc người trong tấm ảnh là cha của Nguyễn Thị Lan.

Bây giờ Rich rất tin vào kết quả cuối cùng. Khi sự việc đã sáng tỏ, Rich trao đổi nhiều thư từ với gia đình, và đi đến quyết định trao trả lại tấm ảnh cho gia đình người chết. Thoạt dầu Rich định gửi trả lại bằng thư, nhưng rồi cuối cùng Rich hiểu. Chính ông phải bay sang Việt Nam, mang theo tấm ảnh ấy. Ông nghĩ đây là điều ông cần làm và phải làm.

Nhưng làm thế nào Rich có thể đương đầu với Việt Nam, với cô gái và gia đình cô ta? Chính Rich có thể nào nhìn tận mặt kẻ đã giết cha mình trong chiến tranh không? Rich không biết câu trả lời. Ông nhận rằng có một sự nguy hiểm, không biết gia đình người tử sĩ sẽ phản ứng thế nào.

° ° °

Việc gặp gia đình người lính Việt Cộng không dễ dàng đối với Rich. Nhưng chính tại đây vào mùa xuân năm 2000, Rich sửa soạn đương đầu với quá khứ. Ông cảm thấy bị cuốn trôi theo sự việc, như thể ông bị chi phối bởi câu chuyện mà chính ông khởi đầu. Ðôi khi Rich thấy khó hiểu, nhưng vẫn nghĩ rằng đây là việc chính đáng mà ông phải làm.

Nhiều năm trước ông đã thề không bao giờ trở lại Việt Nam nữa. Ông đã chứng kiến quá nhiều cảnh bắn giết, quá nhiều kinh hoàng. Tất cả những đau khổ ấy phản chiếu trong tấm ảnh nhỏ ấy.

Tấm ảnh ấy có lẽ chụp tại một tiệm ảnh địa phương nào đó, tại đó người lính cùng chụp với người con gái để làm kỷ niệm cho cha nhớ con và con nhớ cha, khi ông ta ra đi chiến đấu. Giống như một vật có đời sống, tấm ảnh ấy đi từ một binh sĩ tử trận trên một con đường mòn, tới một người lính Mỹ, đài kỷ niệm chiến tranh, một cuốn sách, một chiếc ví, và tới một gói trên đuờng hồi hương.

Rich và Carole lên máy bay. Không còn đường rút lui nữa. Ðối với Rich, cuộc hành trình này sẽ đánh dấu sự khởi đầu của một chấm dứt. Sự chấm dứt một nỗi ám ảnh trên 30 năm của một tấm ảnh người lính Việt Cộng và cô con gái.

Không có gì ám ảnh hơn là khuôn mặt cô gái, mà Rich biết bây giờ không còn giống như thế nữa. Nhưng chính Rich cũng đã thay đổi và ngay cả Việt Nam nữa. Ðối với Rich, Việt Nam vừa xa lạ vừa gần gũi. Trên tất cả, nó là cái gì làm căng thẳng trí óc. Ngày hôm trước khi gặp nhau, Rich rất căng thẳng. Ông nói, “Tôi thà phải ra trận còn hơn phải gặp cô gái này.”

Ðó là một ngày thứ Tư u ám tại Hà Nội. Trời có vẻ sắp mưa trong lúc Rich bước lên một chiếc xe van để làm một chuyến đi hai giờ rưỡi tới làng của Lan. Chiếc xe chạy qua một vùng rất xa lạ, qua những chợ đầy những khuôn mặt ngạc nhiên trông thấy một đám du khách và người Mỹ tóc bạc này.

Càng gần tới làng, trên xe van Rich càng bồn chồn cựa quậy. Rồi bỗng nhiên, Rich và Carole tới nơi. Ðây chính là nơi người lính ảm đạm nghiêm trang ấy từng sống và có con cái. Ðây là nơi người lính ấy không bao giờ trở lại.

Rich hoang mang, Và sau đó bước qua một bức tường đá, Rich trông thấy người đàn bà. Rich tin chắc đã trông thấy người đàn bà này rồi. Rich phải mất vài phút để lấy lại bình tĩnh, rồi tiến lại phía người đàn bà. Và bây giờ hai người đối diện nhau. Hai người chưa từng thấy nhau bao giờ. Trong vài giây, hai người không biết nói gì. Họ là hai người thân mật nhưng xa lạ. Ông lập lại câu nói tiếng Việt mà ông đã học thuộc lòng:

“Hôm nay tôi trả lại tấm ảnh của cô và cha cô mà tôi đã giữ 33 năm. Xin tha thứ cho tôi.”

Cuối cùng tất cả tuôn ra – như một sự giải thoát đau đớn kinh hoàng. Dường như ngay lúc này người con gái cuối cùng đã có thể chịu được sự đau khổ, khóc gọi người cha mà cô không thực sự biết rõ.

Cô ôm lấy Rich và khóc. Cô ôm chặt lấy Rich như thể Rich chính là cha cô, cuối cùng đã trở về từ cuộc chiến. Người em cô cho biết cả hai chị em dị đoan tin rằng linh hồn người cha sống qua Rich. Ðối với họ, ngày hôm nay linh hồn cha của họ đã trở về với họ.

Cả làng tuôn ra xem tấm ảnh trả lại. Thực ra đó là một đại gia đình, tất cả làng thương tiếc người tử sĩ. Họ biết điều ấy có ý nghĩa như thế nào đối với Lan, và tấm ảnh đã gây xúc động cho mọi người.

Người ta có thể trả lại thế nào một cái gì mạnh mẽ như tấm ảnh ấy? Một lần Rich đã nghĩ tới một nghi thức trang trọng, nhưng cuối cùng chỉ là một câu nói đơn giản của Rich, “Nói cho cô ấy biết đây là tấm ảnh tôi lấy từ ví của cha cô ấy cái ngày tôi bắn chết ông ta, và hôm nay tôi mang trả lại.”

Người con gái nhỏ ấy nay đã 40 tuổi, và đây là lần đầu cô ta cầm được hình mình và hình cha trong tay. Cô ta vùi mặt vào hình ảnh người bố. Ðây là lúc cô ta có thể nhìn bố gần nhất kể từ khi cô lên 6 tuổi và người bố ra đi. Như thể tất cả gánh nặng đã hoán chuyển trong khi tấm ảnh nhỏ này truyền tay. Bây giờ chính Rich là người an ủi Lan.

Ðây là tấm ảnh duy nhất và đầu tiên của người lính Nguyễn Trọng Ngoạn mà con cái có được. Lan và người em tên Huệ đặt tấm ảnh lên bàn thờ cha mẹ. Rich cũng tham dự nghi lễ cầu nguyện trước bàn thờ.

Rich nói, “Thân phụ của họ là một cguời can đảm, và ông chết là một chiến sĩ can trường. Ông ta không bị đau đớn. Tôi rất tiếc.”

Lan và Rich ôm nhau khóc. Hiển nhiên bây giờ Lan đã tha thứ cho Rich. Và trong những giờ sau đó, Rich trở nên gần như một người trong gia đình. Rich có dịp gặp lại bạn đồng đội của người lính đã chết, và những kẻ thù cũ trao đổi những kỷ niệm chiến tranh, như thể họ là đồng đội cùng chiến đấu bên nhau, trong cái góc nhỏ bé này của thế giới, nơi có những mộ bia ghi tên những chiến binh Bắc Việt không trở về.

Nhưng có lẽ còn có một cái gì đáng kể hơn nữa. Một cái gì trong Rich, bây giờ đã thay đổi 33 năm sau khi Rich bóp cò súng trong khu rừng già nóng nực ấy, trong cái ngày khó hiểu ấy. Bây giờ Rich đã tự tha thứ cho mình.

Rich bước đi, tự nhủ việc này “quá khó.” Rất khó cho Rich trở lại được đây, và cũng quá khó cho Rich từ giã nơi đây. Rich và Lan ôm nhau từ biệt. Trở lại xe van, Rich bật lên khóc.

Ba mươi ba năm trước đây, Rich tới quốc gia này để tham chiến. Hôm nay ông trở lại để tìm hoà bình. Ông bỏ lại tấm ảnh và cả một hồn ma nữa. Cái ám ảnh của cô gái cuối cùng đã mất đi, thay thế bằng hình ảnh một người đàn bà vẫn còn sống sau cái chết của thân phụ, và cũng đã tha thứ cái người đã giết cha mình.

Tấm ảnh đem Rich và Lan lại gần nhau và có thể giúp họ liên kết với nhau nữa. Rich cho biết ông sẽ liên lạc với Lan và gia đình. Ông cũng hy vọng câu chuyện ông đã đương dầu với quá khứ có thể giúp những cựu chiến binh khác đương đầu được với hoàn cảnh của họ. Nhiều cựu chiến binh đã trở lại Việt Nam 25 năm sau khi cuộc chiến chấm dứt.

Ðối với Rich trở lại Việt Nam với tấm ảnh ấy giống như trở lại dự trận đánh cuối cùng. Và bây giờ chuyến trở lại Việt Nam đem lại cho Rich nhiều an ủi. Ông bây giờ đã trút được gánh nặng.

Gần một năm sau Rich vẫn còn mang trong lòng cái giây phút cuối cùng ấy, giống như một lá bùa may mắn, cái giây phút thay đổi của đời ông. Ông nói, “Khi tôi cầm tay và ôm cô ta, tôi cảm thấy như bỏ ba lô xuống và nghỉ ngơi, mọi thứ đều xong cả rồi.”

Rich vẫn chưa hiểu được – làm thế nào ông đã giết một người, mà lại chiếm được cảm tình gia đình của người ông đã giết? Làm thế nào những đau khổ trong những năm ấy, bỗng nhiên biến mất một cách giản dị như thế.

Trước khi trở lại Việt Nam, Rich không thể che giấu những mối lo lắng ông cảm thấy về Việt Nam – những nỗi đau buồn về tấm ảnh tội lỗi – những cảm xúc như thế thật là rõ ràng tại Việt Nam. Bây giờ những cảm giác ấy đâu? Rich nghĩ rằng ngay khi ông trông thấy người con gái ấy, các cảm giác ấy biến mất. Chính cô gái là người giải tỏa những cảm giác tội lỗi của ông.

Hai bên vẫn trao đổi thư tín, Rich và chị em Lan và Huệ. Huệ, người con trai viết cho Rich, “Trong thời gian ông viếng thăm gia đình tôi, mọi người trong làng nhận thấy ông là người rất tốt và tử tế. Khi ông rời Việt Nam, tôi cảm thấy như cha tôi đã trở về.”

Trong một thời gian lâu dài, một góc tim của Rich buồn bã lạnh lẽo. Bây giờ trái tim ấy hân hoan ấm áp trở lại. Ông nói, “Bây giờ chỉ là niềm vui, không còn đau buồn nữa.”

Hành động đầy thiện tâm của Rich không những giúp Rich thoát khỏi nỗi ám ảnh khôn nguôi trong suốt 33 năm, mà còn đem lại an ủi lớn lao cho hai người con của người lính Việt Cộng đã bị Rich bắn chết, vào một ngày mùa hạ trong khu rừng già ấy. Những tâm hồn một thời phong ba bão táp, nay đã có thể yên nghỉ.

(Viết theo tài liệu truyền hình Mỹ)